Je wereld stort in, je bent iets verloren wat erg belangrijk voor je was, zoals je baan. Je verliest het van een collega bij een reorganisatie of je contract wordt niet verlengd. Of je verliest gewoon tijdens een spelletje. Verlies is iets dat bij het leven hoort en de rebound ook. Daarom is het zo belangrijk juist bij kinderen om dan al te leren omgaan met verlies, daarom is monopoly zo’n vervelend spel om te spelen, want merendeel van de tijd verlies je. Toch zie je vaak dat veel mensen weer vol goede moed beginnen met een nieuw spelletje, ook in het leven is het belangrijk om de bladzijde na verlies om te slaan en om veerkracht te tonen.
Winnen is misschien wel leuker, maar aan verliezen heb je op de lange termijn meer. Dat zegt ook Siegfried Aikman, de coach van het heren hockeyelftal van Japan:
“Als iemand verliest, dan komt hij of zij daar op de langere termijn sterker uit dan uit winnen. Winnen is genot dat voorbijgaat, een vluchtig feestje. Verliezen raakt je echter in je ziel en blijft lang pijn doen. Die pijn is een grote bron van verandering en vernieuwing, en ik ken veel topsporters die juist door het vele opkrabbelen zo sterk zijn geworden.”
Zoals eerder gezegd is veerkracht na verandering van belang, maar ook veerkracht na het niet behalen van doelen, en als het ware verliezen van je doel, is van belang. Hoe zorg je dat je door kunt gaan en niet verslagen in bed blijft liggen?
Om te zien hoe jij meer kunt halen uit verliezen, hoe jij veerkrachtig kunt zijn en juist kunt winnen. De rebound kunt opzoeken is het belangrijk om te zien wat je basis is rondom verlies.
Vraag jezelf daarom het volgende af:
- Heb je bepaalde strategieën ontwikkeld in je leven rondom het thema ‘verlies’?
- Ben je meer verlies- of meer herstel-georiënteerd?
- Spelen eerdere verlieservaringen een rol?
- In welke mate ben je in staat een verlies recht in het gezicht te kijken én veerkrachtig tegemoet te treden?
Strategieontwikkeling rondom verlies
Ervaringen in het leven zorgen ervoor dat je leert over verlies. In eerste instantie leer je verlies door te Mens Erger Je Nieten. Hierdoor zijn overtuigingen ontstaan over hoe erg het is om te verliezen en hoe je verder kunt gaan na verlies.
Ga voor jezelf na wat je allemaal doet als je een verliezend moment hebt. Welke stappen onderneem je dan? Ga je dan eerst een dag in bed liggen en praat je vooral negatief tegen jezelf? Of ga je na wat je anders had kunnen doen? Hoe je hierna weer verdergaat.
Het is belangrijk om te controleren of de acties die je dan onderneemt logisch zijn. Vervolgens kun je kijken naar wat wél logisch is om te doen.
Verlies- of hersteloriëntatie
Verliesoriëntatie begint eigenlijk al voor het verliezen. Dat betekent niet dat je daardoor verliest. Maar het zorgt ervoor dat je risico mijdt. Hierdoor kun je ook kansen niet grijpen, die bijvoorbeeld die collega die de kans wel grijpt en wint.
De hersteloriëntatie kan ook al beginnen voor het winnen of verliezen. Je neemt dat risico dan bijvoorbeeld wel met in je achterhoofd de gedachte dat het een leerproces is. Je probeert eens wat nieuws en bedenkt je al dat als het mislukt, je in ieder geval weet hoe het niet moet.
Hierdoor is het ook veel minder eng om dat risico te nemen en als het fout gaat, als je verliest ben je meer gefocust op wat je de volgende keer anders aanpakt.
Eerdere verlieservaringen
Eerdere verlieservaringen kunnen een grote rol spelen bij jouw omgang met verlies. Je leeft en je leert en daardoor ontwikkel je vaste patronen, zoals de strategie voor het omgaan met verlies.
Een verlieservaring die erg heftig is geweest kan ervoor zorgen dat je nooit weer zo’n verlies wil meemaken. Er zijn tientallen voetballers op te noemen die nooit meer een strafschop willen nemen, nadat ze de bal een keer gigantisch naast de goal hebben getrapt waardoor de keeper van de tegenpartij niets hoefde te doen.
Bij een volgende situatie die lijkt op de verlieservaring kan je al het paniekerige gevoel krijgen dat je weer iets fout gaat doen en gaat verliezen, waardoor je de situatie kunt vermijden. Dit is erg jammer.
Kijk daarom niet weg bij momenten die lijken op eerdere verlieservaringen, maar ga voor jezelf na wat je de eerste keer anders had kunnen doen, behalve niets doen, en probeer die nieuwe strategie dan eens uit.
Rebound: Verlies recht in het gezicht kijken
De echte reflectie op verlies en kans op veerkracht komt als je verlies recht in het gezicht kijkt. Waarom heb je iets verloren? Welke factoren hebben bijgedragen aan het verlies en in hoeverre had je daar zelf invloed op?
Vooral als je moet toegeven dat je zelf fouten hebt gemaakt kan het erg lastig zijn om verlies recht in het gezicht aan te kijken. Want fouten maken is niet leuk, en de verantwoordelijkheid ervoor nemen al helemaal niet.
Rebound: Het herstellen van zelfvertrouwen
De belangrijkste taak die je hebt na verlies is het herstellen van je zelfvertrouwen. Verliezen is niet leuk en dat zorgt voor een slecht gevoel. Als je na de reflectie ook nog eens moet toegeven dat jij fout zat kun je je helemaal waardeloos gaan voelen.
Dit is het moment waarop je de controle kunt loslaten en gewoon meegaat in de stroom. Maar dan zit je eigenlijk op de bank van je eigen levenswedstrijd.
Het beantwoorden van de vier vragen, het veranderen van de strategie, het zijn belangrijke stappen. Deze stappen gaan pas echt goed werken als je er ook vertrouwen in hebt.
Volg je de stappen twijfelachtig op? Dan kan je toch weer dingen laten, waardoor je misschien niet alle nodige stappen zet voor je rebound.
De hersteloriëntatie is erg belangrijk om vast te houden aan het geloof in je eigen kunnen. Dit is ook belangrijk om dat irritante stemmetje te stillen, zoals Tony Cascarino aangeeft in zijn autobiografie:
“For as long as I can remember, there has been a little voice in my head that highlights my weaknesses and undermines my confidence … I think too much during the games. Most players analyse performance after a game; not me: I do it all the wrong way – I think about how I’m playing as I play. Three bad passes and I’m looking at the touchline …”
Wanneer je dat stemmetje stil krijgt, zelfs als je dingen fout doet en na je verlies, dan komt je rebound helemaal goed.