Een tegenslag vreet aan de motivatie, aan het levensgevoel en aan het zelfbeeld. Je zelfbeeld is ontzettend belangrijk voor je zelfvertrouwen en gedrag. Het maakt niet uit of dit zakelijk of privé is. Je zelfbeeld staat onder invloed van allerlei factoren, daarom is het belangrijk om eens in de zoveel tijd je zelfbeeld te herwaarderen.
Wat is je zelfbeeld?
Je zelfbeeld is de mening die jij hebt over jezelf. Dit gaat om meer dan alleen hoe je uiterlijk eruitziet. Het gaat ook om de potentie die jij in jezelf ziet. Het gaat om het idee dat je van jezelf hebt met wat je in je mars hebt.
Deze ideeën hoeven niet te kloppen. Het zijn jouw overtuigingen over jezelf, maar andere mensen kunnen heel anders (positiever en negatiever) tegen jou aankijken dan jezelf.
Uit Fins onderzoek blijkt dat het idee wat jij over jezelf hebt wat betreft je vaardigheden erg belangrijk is voor je gedrag. Als je denkt dat je goed kunt ondernemen is de kans bijvoorbeeld veel groter dat je ondernemer wordt, dat is eigenlijk erg logisch.
Wat heeft invloed op je zelfbeeld?
Je zelfbeeld staat onder invloed van allerlei factoren in je leven en wordt eigenlijk voortdurend door jezelf aangepast. Het idee dat je iets goed kunt wordt bijvoorbeeld opgebouwd door ervaring. Door de werkervaring die je hebt weet je op gegeven moment dat je iets goed genoeg kunt om dit zelfstandig te doen.
De werkervaring kan echter ook een negatieve invloed hebben op je zelfbeeld. Als je bij elk evaluatiegesprek hoort dat je iets keer op keer fout blijft doen kun je het vertrouwen verliezen dat jij je eigen vaardigheden kunt verbeteren.
Of je iets doet of niet hangt niet alleen af van je overtuiging of je iets kunt. Het hangt ook af van je overtuiging over het risico dat je neemt en hoe kwetsbaar je bent als je datgene gaat doen.
Het gevoel van tijd dat je hebt is ook erg belangrijk voor je zelfbeeld en hoe je je gedraagt. Heb je het idee dat je veel tijd hebt (onafhankelijk van hoe oud je bent) dan is de kans groter dat je jezelf ontwikkelt, kennis opdoet en kansen onderscheidt van kansrijk tot kansarm. Heb je juist het idee dat je weinig tijd hebt, dan vind je het belangrijker om je goed te voelen waardoor je juist meer sociale verbindingen aangaat waardoor je een gevoel van veiligheid hebt.
Zelfbeeld is niet te verwarren met je identiteit. Je identiteit is eigenlijk iets wat erg constant is en maar weinig varieert door veranderende situaties en door de uitdagingen die je moet oplossen (Turner, 1968)
Wanneer moet je je zelfbeeld gaan herwaarderen?
Merk je dat je steeds minder vertrouwen hebt in je omgeving, in je werk en dat je steeds kritischer over jezelf aan het denken bent? Dan kan het tijd zijn om je zelfbeeld te herwaarderen.
In hoeverre kloppen je overtuigingen die je over jezelf hebt?
Ben je bijvoorbeeld een perfectionist? Dan vind je het vaak heel erg om fouten te maken. Je eigenwaarde wordt bepaald door je vaardigheden, kwaliteiten en prestaties.
Echter, doordat je een perfectionist bent kun je je een fout veel meer aantrekken dan de bedoeling is. Als een leidinggevende of klant kritiek uit kan hij het een uur later alweer vergeten zijn, maar de perfectionist kan er weken over door blijven piekeren.
Ben je juist iemand die altijd maar overwerkt? Dat kan komen doordat je zelfbeeld vaak afhankelijk is van de waardering die je van anderen krijgt. Een keer “nee” zeggen kan dan heel eng zijn.
De persoon waartegen je “nee” zegt kan hier echter heel weinig van denken. Vooral als je normaal altijd “ja” zegt zal die ene nee niet direct desastreuze gevolgen hebben voor je werkrelatie.
Heb je dus veel negatieve gedachten over jezelf of je omgeving? Dan is het tijd om je zelfbeeld te herwaarderen.
Je zelfbeeld herwaarderen?
Het herwaarderen van je zelfbeeld is van groot belang. Je zelfbeeld is namelijk nodig om tot prestatie en mentale innovatie te komen. Zowel jij als je omgeving dienen toe te staan dat jij en niemand anders het bent die een bepaalde prestatie zal leveren.
Er is sprake van een duidelijke betekenis in een bepaalde context: jouw betekenis. Sta jij het jezelf toe, of is er misschien sprake van blokkades die jij zelf niet eens in de gaten hebt? Mag jij jouw potentieel, ambitie en keuzes omzetten in een eigen speelstijl? En mag je daar plezier aan beleven?
Opdracht:
Ga voor de spiegel staan en vraag je af of die persoon je bevalt. Is het ‘goed genoeg’? Voel je je vrij en niet verkrampt? Leef je vanuit een tekort, een gemis, of vanuit kracht en overtuiging? Zit je er ergens tussenin? En hoe denk jij dat de wereld jou ziet?
Check vervolgens bij minimaal 5 mensen, vrienden, familie en collega’s hoe zij over bepaalde aspecten van je denken. Zeg hierbij niet voor hoe jij hier zelf over denkt. Hiermee voorkom je dat je die 5 mensen onbedoeld beïnvloedt, zorg ervoor dat ze heel open over je kunnen zijn.
De resultaten van zo’n mini-onderzoekje zullen je ontzettend meevallen. Je zult merken dat je vaak negatiever over jezelf denkt dan je omgeving, zelfs die collega die je eigenlijk niet zo goed kunt uitstaan. Het herontdekken van je eigen mogelijkheden en het ontginnen van onvermoede talenten begint bij een herwaardering van jezelf.
Je zelfbeeld omhoog brengen
De Amerikaanse voetbalster Hope Solo verwoordt het herwaarderen van je zelfbeeld goed.
“We all fall, the key is how to rise.” – Hope Solo
Je leert inderdaad al vroeg in je leven dat elke keer als je valt je weer moet opstaan. Als je het gevoel hebt dat je veel negatieve prikkels hebt gehad die je zelfbeeld naar beneden brengen kan het herwaarderen van je zelfbeeld ervoor zorgen dat je er weer tegenaan kunt. Dat jij je Comeback kunt maken. Dat jij de kracht hebt om je leercurve te her-activeren om zo het beste uit je carrière te halen, ongeacht op welk moment in je carrière dit is. Er is namelijk altijd tijd.
Benno Diederiks
Comeback Coach |Talentontwikkelaar | spreker en auteur |Topposities (2016) | Eind dit jaar verschijnt mijn nieuwe boek ‘Maak je Comeback, jezelf opnieuw uitvinden’ in samenwerking met Hans van Breukelen.
Bronnen:
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0167487015000975
Turner, R. (1968). The self-conception in social interaction. In Gordon, C., & Gergen, K.J. (Eds.), The self in social interaction (93–106). New York: Wiley.