Zelfreflectie is een belangrijk onderdeel voor het hebben van vertrouwen in je eigen bekwaamheid. Momenten van zelfreflectie kunnen mentale innovatie triggeren en helpen je om jouw doorzettingsvermogen om bepaalde doelen te halen hoog te houden. In dit blog ga ik dieper in op hoe dit nu precies werkt.
Zelfreflectie betekenis
Volgens Ensie is zelfreflectie: “Zelfreflectie is het naar zichzelf kijken en daarbij het eigen handelen overdenken. Men houdt zichzelf als het ware een spiegeltje voor.”
Zelfreflectie is een proces van zelfanalyse, zelfevaluatie, een dialoog voeren met jezelf en het observeren van jezelf. Als je zelfreflectie op een goede manier uitvoert kan dit jezelf verbeteren, maar doe je het verkeert, dan kan het ook zorgen voor problemen[1].
Bij zelfreflectie kun je ingaan op je gedachten, gevoelens, gedrag en inzichten[2].
Waarom is zelfreflectie belangrijk
Zelfreflectie is belangrijk voor persoonlijke groei en het kan je helpen om je prestaties te verbeteren. Bij studenten is bijvoorbeeld gebleken dat als die een soort zelfreflectie dagboek bijhouden over hoe ze iets leren en wat ze geleerd hebben, dat dit hun prestaties bij toetsen en dergelijke verbetert[3].
Het is belangrijk voor je zelfbewustzijn en kunt je prestaties verbeteren. Zelfreflectie kan wel leiden tot angst en stress, maar als je inzichten krijgt verlaagt dit de risico’s op depressie, angst, stress en het niet kunnen bepalen welke emotie je hebt. Daarnaast zorgen inzichten door zelfreflectie voor meer flexibiliteit in je gedachten en zelfregulering (bron 2).
Zelfreflectie en het halen van doelen
Je kunt zelf reflecteren om specifieke doelen te halen. Je hoeft dus niet in het algemeen over jezelf te reflecteren, maar kunt reflecteren terwijl je denkt aan acties, gedachten en gevoelens die je hebt over een bepaald doel dat je wilt halen. Daarom kan het soms ook handig zijn om bepaalde parameters te bepalen voor wanneer je een bepaald doel hebt bereikt.
Voor veel bedrijven is het hebben van een bepaalde omzet bijvoorbeeld zo’n doel. Maar als leidinggevende – of als iemand die zich gewoon beter in zijn vel wil voelen in zijn carrière – kun je ook meer subjectieve doelen hebben.
Zo kun je bijvoorbeeld zeggen dat je een goede comeback hebt gemaakt als jij weer veertig uur in de week werkt en voldoende tijd met je gezin doorbrengt. Dat je ’s avonds niet afgeleid raakt door je telefoon en allerlei zakelijke problemen, maar gewoon kunt genieten van je partner en eventuele kinderen. Als je elke donderdag weer een date night met je partner hebt.
Of op het werk, als je merkt dat de meerderheid van je team in de flow zit. Als je merkt dat je als leidinggevende eindelijk al die klussen kunt oppakken die minder belangrijk zijn en nu al maanden op je bureau wachten om opgepakt te worden. Dat soort meeteenheden voor de doelen kunnen ook handig zijn voor leidinggevenden.
Zelfreflectie en leiderschap
Daarnaast is zelfreflectie belangrijk voor het ontwikkelen van leiderschapskwaliteiten. Zelfreflectie kan je dan bijvoorbeeld helpen met je zelfontwikkeling. Dit onderzoek geeft ook aan dat het goed is voor je zelfregulering[4].
Daarbij kan zelfreflectie je ook helpen om jezelf te leren kennen. Dit is bijvoorbeeld belangrijk voor authentiek leiderschap. Als jij weet wat je belangrijk vindt en wat je waarden zijn, dan is het makkelijker om dat authentiek naar voren te brengen in je manier van leiderschap[5].
Door dit soort reflectie geef je jezelf ingangen voor het verbeteren van je ontwikkeling en dat is weer goed voor je vertrouwen in je eigen bekwaamheid. Dit is weer belangrijk voor je leiderschapskwaliteiten en dat kan doorwerken naar het team waar je leiding aan geeft. Onderzoek laat zien dat vertrouwen in je eigen bekwaamheid goed is voor je prestaties en daarbij helpt om teams te laten vertrouwen in hun eigen prestaties en hun prestaties te laten verbeteren[6].
Voor goed projectmanagement is zelfreflectie en zelfcontrole ook belangrijk. Vooral als er veranderingen zijn die doorgevoerd moeten worden is dit een van de vele eigenschappen die een leidinggevende heeft om het hele proces in goede banen te leiden. Dit kan je namelijk ook helpen met het identificeren van ‘bottlenecks’ in de processen en met verbeteringen in hoe je bepaalde zaken toepast bij innovatieve producten en bij bedrijfsinnovatie[7].
Zelfreflectie vragen
In de reflectiedagboeken die studenten moesten bijhouden werden de volgende vragen beantwoord:
- Wat heb ik gedaan?
- Hoe heb ik dat gedaan?
- Reflecteer op je effectiviteit als teamplayer voor het oplossen van het probleem.
- Welke inzichten heb ik vandaag opgedaan?
- Hoe kan ik de vaardigheden en kennis die ik heb opgedaan gebruiken?
- Welke strategieën heb ik gebruikt om me te helpen tijdens het leren (bron 3)?
Die laatste vraag kun je ook vertalen naar “Welke strategieën heb ik gebruikt om me te helpen bij het werk dat ik doe?”
De antwoorden die je geeft op dit soort vragen kunnen ervoor zorgen dat je hele nieuwe gedachtegangen krijgt en dat is weer goed voor je mentale innovatie. Zo kun je inzichten krijgen over manieren van werken die het beste werken voor jou, die je niet zou hebben gehad zonder een moment van zelfreflectie.
Daarnaast kun je dus ook iets leren over hoe je met emoties en met tegenslagen omgaat. Dat kan je weer helpen om meer zelfregulering te krijgen en dat helpt je weer om je wilskracht op peil te houden.
Het veranderen van je mindset en hoe je denkt over zelfcontrole is bijvoorbeeld belangrijk. Als jij bijvoorbeeld denkt dat zelfcontrole iets is wat je altijd hebt en dat daardoor je energie niet op kan raken helpt dit je om je wilskracht in stand te houden[8].
Zelfreflectie is dus om meerdere redenen belangrijk. Aan de ene kant is het goed voor je eigen persoonlijke en emotionele ontwikkeling. Het helpt je om meer te geloven in je eigen vaardigheden en om mentaal te innoveren.
Aan de andere kant kan dit je helpen om bepaalde doelen te halen en bij te sturen wanneer dit nodig is. Als leidinggevende is het ook een belangrijke vaardigheid, omdat jouw gedrag veel invloed heeft op bedrijfsprocessen.
Wil je meer weten over zelfreflectie en hoe dit je verder kan helpen in een executive functie? Neem vrijblijvend contact met me op.
Groet,
Benno
Bronnen:
[1] https://academic.oup.com/bjsw/article-abstract/36/5/777/1645163
[2] https://www.researchgate.net/profile/Anthony-Grant-4/publication/298348641_The_self-reflection_and_insight_scale_A_new_measure_of_private_self-consciousness/links/5719af2f08aed8a339e704c7/The-self-reflection-and-insight-scale-A-new-measure-of-private-self-consciousness.pdf
[3] https://link.springer.com/article/10.1007/s10459-011-9298-z
[4] https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/1534484312439196
[5] https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/1741143207075390
[6] https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/02621711011072487/full/html
[7] http://journals.uran.ua/itssi/article/view/2522-9818.2019.10.077
[8] https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0956797610384745